ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից մշակված «Կլիմայի փոփոխության մասին չորրորդ ազգային հաղորդագրություն»-ը (ԱՀ-4) մայիսի 17-ին ներկայացվել է ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ՄԱԿ ԿՓՇԿ) քարտուղարություն։

Չորրորդ ազգային հաղորդագրությունը պատրաստվել է Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի ֆինանսական աջակցությամբ և Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի  երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ծրագրի շրջանակներում։

Փաստաթուղթն արտացոլում է կլիմայի փոփոխության ազդեցության մեղմմանն ուղղված երկրի ջանքերն ու արձանագրած ձեռքբերումները, մասնավորապես՝ վերականգնվող էներգիայի և էներգաարդյունավետության ոլորտում ներդրումային քաղաքականությունների ընդլայնման, ջերմոցային գազերի գույքագրման ամբողջականության և թափանցիկության բարելավման ուղղությամբ։

ԱՀ-4-ը ընդգրկում է 1990-2016թթ. ջերմոցային գազերի (ՋԳ) գույքա­գրման և կլի­մայի փոփոխության մեղմ­ման միջոցա­ռումների գնահատումները՝ ըստ պաշ­­տոնական վիճակա­գրա­կան տվյալ­ների, ինչպես նաև ներառում է թարմացված տե­ղեկատ­վություն երկրում կլիմայի փոփո­խության խնդիրներին առնչվող ոլորտ­ներում տեղի ունե­ցած քա­ղա­քա­կան, իրա­վա­կան, ինստի­տու­ցիո­նալ փո­փո­խու­թյուն­ների և զար­գա­ցում­ների վե­րա­բեր­յալ։

Քանի որ վեր­ջին տաս­նամ­յակ­նե­րում կլի­մա­յի փո­փո­խութ­յան հետ­ևան­քով բնա­կան աղետների հա­ճա­խա­կա­նութ­յու­նը և­ ին­տեն­սի­վութ­յու­նը զգա­լիո­րեն ա­ճել է, ԱՀ-4-ի շրջանակներում գնա­հատվել են կլի­մա­յի փո­փո­խութ­յու­նից կա­խում ու­նե­ցող տնտե­սութ­յան տար­բեր ո­լորտ­նե­րի խո­ցե­լիութ­յու­նը կան­խա­տես­վող փո­փո­խութ­յուններից և ներ­կա­յաց­վել են հա­մա­պա­տաս­խան հար­մար­վո­ղա­կա­նութ­յան մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը։ Այդ ոլորտներն են ջրային ռեսուրսները, գյուղատնտեսությունը, բնական  էկոհամակարգերը և կեսաբազմազանությունը, բնակավայրերն ու ենթակառուցվածքները, բնակչության առողջությունը և զբոսաշրջությունը։ Դիտարկվել և ներկայացվել են յուրաքանչյուր ոլորտի վարչարարական, տնտեսական և տեխնիկական մակրդակներում, ինչպես նաև հետազոտությունների և տեղեկատվության ուղղությամբ իրականացվող գործողություներն ու դրանց ընթացքը։

Ազգային հաղորդագրությունն արտացոլում է սիս­տե­մա­տիկ դի­տար­կում­նե­րի և կ­լի­մա­յա­կան մո­նի­թո­րին­գի ազ­գա­յին հա­մա­կար­գի կա­տա­րե­լա­գործ­ման կա­րիք­նե­րը։ Կլիմայի փոփոխության նկատմամբ խոցելիության գնահատման և հարմարվողականության միջոցառումների ձեռնարկման համար կարևոր նախադրյալներն են յու­րա­քանչ­յուր ո­լոր­տում խո­ցե­լիութ­յան գնա­հատ­ման հա­մա­պա­տաս­խան ազ­գա­յին/ մի­ջազ­գա­յին մո­դել­նե­րով պա­հանջ­վող մուտ­քա­յին տվյալ­նե­րի սահմանումը, հարմարվողականության կարիքների մասին զեկուցումը և ­տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան ամրապնդումը ու­սում­նա­սի­րութ­յուն­նե­րի, սիս­տե­մա­տիկ դի­տար­կում­նե­րի, խո­ցե­լիու­թ­յան գնա­հատ­ման և հար­մար­վո­ղա­կա­նու­թյան տա­րա­ծա­շր­ջա­նա­յին ծրագ­րերի միջոցով։

Կլիմայի փոփոխության նկատմամբ խոցելի տնտեսական ոլորտներում և էկոհամակարգերում առկա մարտահրավերներին զուգընթաց Հայաստանի կողմից Ազգային մակարդակով սահմանված ներդրումների (ԱՄՍՆ) թարմացումը 2020 թ․ էապես կարևոր քայլ է ՋԳ արտանետումների սահմանա­փակման ռազ­մավարության ձևավորման և իրագործման, ինչպես նաև հարմարվո­ղա­կան­ու­թյան միջոցառում­ների առաջ­նա­հերթությունների սահմա­նման առումով։ Հայաստանի կլիմայական փո­փո­խությունների արձագանքման հավակնոտ օրակարգի առաջնահերթություններն են ցածր ածխածնային զարգացումը, վերականգնվող էներգիայի արտադրման աճը, էներգաարդյունավետության խթանումը, անտառածածկ տարածքների պահպանումն և ընդլայնումը։

ԱՀ-4-ի շրջանակ­ներում ընդ­լայնվել են կլի­մայի փո­փո­խության հիմնա­խնդիր­ների հետ կապ­ված ուսում­նա­սիրու­թյուն­ները և գնա­հա­տում­ները` հաշ­վի առնելով ԱՀ-3-ի ներկա­յացումից հետո Կոնվենցիայի ներքո տեղի ունեցած զարգացումները, ինչպես նաև Երկամյա առաջընթացի առաջին և երկ­րորդ զե­կույց­­ների, մի­ջազգային խորհր­դատ­վու­թյան և վեր­լուծության շրջանակ­ներում իրա­կա­նաց­ված առա­ջարկ­ները։

Ի լրումն, ԱՀ-4-ում վեր են հանվել կլիմայի փոփոխության առաջացրած խնդիրների լուծման ուղղությամբ առկա բացթողումները, արգելքները և խոչընդոտները, ներառյալ ինստիտուցիոնալ մեխանիզմների բացակայությունը, տվյալների աղբյուրներում հանդիպող անհամապատասխանությունները, տարբեր ոլորտներում խոցելիության գնահատման ուղղությամբ համապարփակ մոտեցման և մեթոդոլոգիայի բացակայությունը, կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ ուսումնասիրությունների և սիստեմատիկ դիտարկումների պակասը և այլ հարցեր, ինչպես նաև առաջադրվել են դրանց համապատասխան առաջարկներ և լուծումներ։

Չորրորդ ազգային հաղորդագրության պատրաստումը հնարավոր է դարձել Շրջակա միջավայրի նախարարության և մյուս շահագրգրիռ նախարարությունների, պետական կառույցների, գիտական համայնքի մասնագետների և ազգային փորձագետների համագործակցության ու ներդրումների շնորհիվ։

ԱՀ-4-ի ներկայացմամբ Հայաստանը վերահաստատում է երկրի պատրաստակամությունը Փարիզյան համաձայնագրի իրականացման հարցում՝ կիսելով կլիմայի փոփոխության ազդեցությունների դիմակայմանն ուղղված իր ջանքերն ու ձեռքբերումները և հարմարվողականության միջոցառումների ձևավորումը։