Մեր թիմը
Դիանա Հարությունյան
ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագրերի համակարգող
Տաթևիկ Վահրադյան
Փորձագիտական խմբի օգնական, կայքի կառավարիչ
ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագրերի համակարգող
Փորձագիտական խմբի օգնական, կայքի կառավարիչ
«Արցախի Հանրապետության կլիմայական տեղեկագիր»-ը նախատեսված է Արցախի Հանրապետության տնտեսության ոլորտներին կլիմայական տեղեկատվությամբ ապահովելու, տնտեսության պլանավորման, աղետների ռիսկերի նվազեցման, տուրիզմի զարգացման, տրանսպորտային, էներգետիկ և քաղաքային շինարարության նախագծման, ինչպես նաև կրթական և գիտական ոլորտներում օգտագործման, կլիմայի փոփոխության ուսումնասիրությունների համար:
«Արցախի Հանրապետության կլիմայի փոփոխության հիմնահարցեր»-ը ներկայացնում է Արցախում կլիմայի փոփոխության գնահատման և կանխատեսման արդյունքները, որոնք կարևոր են կլիմայական ռիսկերի կառավարման համար, նաև տարածաշրջանի զարգացման պլանավորման, տնտեսության տարբեր ոլորտների և էկոհամակարգերի խոցելիության գնահատման և ադապտացիոն միջոցառումների մշակման համար: Ուսումնական հաստատություններին և գիտահետազոտական կառույցներին առաջարկվում այստեղ ներկայացված տվյալներն օգտագործել կլիմայի փոփոխությամբ պայմանավորված խնդիրների լուծման համար որպես բազիսային տվյալներ:
Ազգային հաղորդագրությունը պատրաստվել է Հայաստանի Հանրապետության շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի ֆինանսական աջակցությամբ և Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ծրագրի շրջանակներում:
Էներգետիկ հաշվեկշիռը հանրապետությունում էներգախնայողության և վերականգնվող էներգիայի ցուցանիշների գնահատման, փաստագրման և մոնիտորինգի արժեքավոր միջոց է:
ՀՀ ՋԳԱԿ հաշվետվությունը կազմվել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության համակարգման ներքո, Գլոբալ էկոլոգիական ֆոնդի ֆինանսական աջակցությամբ և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ:
Երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցը (2ԵԱԶ) մշակվել է ՀՀ բնապահպանության նախարարության կողմից Գլոբալ էկոլոգիական ֆոնդի ֆինանսական աջակցությամբ և Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ` «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ծրագրի շրջանակներում։
Հաշվետվությունը մշակվել է «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ Ծրագրի շրջանակներում:
ՀՀ ՋԳԱԿ հաշվետվությունը կազմվել է ՀՀ բնապահպանության նախարարության համակարգման ներքո, Գլոբալ էկոլոգիական ֆոնդի ֆինանսական աջակցությամբ և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ իրականացվող «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ/00096445 ծրագրի շրջանակներում:
Մեկնարկային հաշվետվությունը մշակվել է “ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում” ՄԱԶԾ/ԳԷՖ ծրագրի մեկնարկային սեմինարի արդյունքում, որը տեղի է ունեցել 2016թ. հոկտեմբերի 28-ին:
«Արցախի Հանրապետության կլիմայական տեղեկագիր»-ը նախատեսված է Արցախի Հանրապետության տնտեսության ոլորտներին կլիմայական տեղեկատվությամբ ապահովելու, տնտեսության պլանավորման, աղետների ռիսկերի նվազեցման, տուրիզմի զարգացման, տրանսպորտային, էներգետիկ և քաղաքային շինարարության նախագծման, ինչպես նաև կրթական և գիտական ոլորտներում օգտագործման, կլիմայի փոփոխության ուսումնասիրությունների համար:
«Արցախի Հանրապետության կլիմայի փոփոխության հիմնահարցեր»-ը ներկայացնում է Արցախում կլիմայի փոփոխության գնահատման և կանխատեսման արդյունքները, որոնք կարևոր են կլիմայական ռիսկերի կառավարման համար, նաև տարածաշրջանի զարգացման պլանավորման, տնտեսության տարբեր ոլորտների և էկոհամակարգերի խոցելիության գնահատման և ադապտացիոն միջոցառումների մշակման համար: Ուսումնական հաստատություններին և գիտահետազոտական կառույցներին առաջարկվում այստեղ ներկայացված տվյալներն օգտագործել կլիմայի փոփոխությամբ պայմանավորված խնդիրների լուծման համար որպես բազիսային տվյալներ:
Ազգային հաղորդագրությունը պատրաստվել է Հայաստանի Հանրապետության շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից Գլոբալ էկոլոգիական հիմնադրամի ֆինանսական աջակցությամբ և Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ծրագրի շրջանակներում:
Էներգետիկ հաշվեկշիռը հանրապետությունում էներգախնայողության և վերականգնվող էներգիայի ցուցանիշների գնահատման, փաստագրման և մոնիտորինգի արժեքավոր միջոց է:
ՀՀ ՋԳԱԿ հաշվետվությունը կազմվել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության համակարգման ներքո, Գլոբալ էկոլոգիական ֆոնդի ֆինանսական աջակցությամբ և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ:
Երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցը (2ԵԱԶ) մշակվել է ՀՀ բնապահպանության նախարարության կողմից Գլոբալ էկոլոգիական ֆոնդի ֆինանսական աջակցությամբ և Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ` «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ծրագրի շրջանակներում։
Հաշվետվությունը մշակվել է «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ Ծրագրի շրջանակներում:
ՀՀ ՋԳԱԿ հաշվետվությունը կազմվել է ՀՀ բնապահպանության նախարարության համակարգման ներքո, Գլոբալ էկոլոգիական ֆոնդի ֆինանսական աջակցությամբ և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի օժանդակությամբ իրականացվող «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ/00096445 ծրագրի շրջանակներում:
Մեկնարկային հաշվետվությունը մշակվել է “ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում” ՄԱԶԾ/ԳԷՖ ծրագրի մեկնարկային սեմինարի արդյունքում, որը տեղի է ունեցել 2016թ. հոկտեմբերի 28-ին:
Հուլիսի 13-ին «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ում տեղի ունեցավ Բյուրոյի և Ռուսաստանի Դաշնության «Առողջ անտառ» ընկերության մասնագետների համահեղինակությամբ հրատարակված «Դատական փորձաքննությունների նշանակումն ապօրինի անտառահատումների հետ կապված հանցագործությունների բացահայտման և քննության ընթացքում մեթոդական ցուցումներ» ձեռնարկի շնորհանդեսը:
Մայիսի 31-ին Վերականգնվող և մաքուր էներգիայի 7-րդ միջազգային համաժողովի «Հոդվածների ժողովածուի շնորհանդես»-ը համախմբեց շուրջ 30 մասնակիցների, ներառյալ ներկայացուցիչների Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունից, գիտական համայնքից, մասնավոր հատվածից, ինչպես նաև տեղական և միջազգային մասնագետներին, ուսանողներին և վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի փորձագետներին:
Մայիսի 6-7-ը կայացավ «Հողերի և անտառների կայուն կառավարման ներդնումը հյուսիս-արևելյան Հայաստանի լեռնային լանդշաֆտներում» ծրագրի ավարտական աշխատաժողովը։ Ծրագիրը ֆինանսավորվում էր Գլոբալ Էկոլոգիական Հիմնադրամի կողմից և իրականացվում ՄԱԶԾ-ի կողմից։
Երևան, 15 ապրիլի 2021 թ. – ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի (ՄԱԶԾ) «Կլիմայի փոփոխության կրթության և իրազեկման՝ Կլիմայական արկղիկ» ծրագրի շրջանակներում տեղի ունեցավ «Կլիմայական արկղիկ» ուսումնական նյութերի շնորհանդեսը։
Նոյեմբերի 26-ին և 27-ին տեղի ունեցավ Վերականգնվող և մաքուր էներգիայի 7-րդ միջազգային համաժողովը՝ «Էներգիա ապահով ապագայի համար - Հայաստանի ցածրածխածնային զարգացումը. գիտություն, նորարարություն և կիրառություն» խորագրով:
ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից մշակված «Կլիմայի փոփոխության մասին չորրորդ ազգային հաղորդագրություն»-ը (ԱՀ-4) մայիսի 17-ին ներկայացվել է ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ՄԱԿ ԿՓՇԿ) քարտուղարություն։
ԿՈՎԻԴ 19-ի հետևանքով առաջացած գլոբալ ճգնաժամի պայմաններում ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության գրասենյակի Գործադիր քարտուղարը մարտահրավերը հաղթահարելու համար հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում համերաշխության, հույսի և վճռականության կոչ է արել բոլորին։
«ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ ծրագրի շրջանակներում մշակվել է «Հայաստանի Հանրապետության 2018թ. Էներգետիկ հաշվեկշիռ» նոր հաշվետվությունը
Կլիմայի փոփոխության վիճակագրության զարգացման առաջին ճանապարհային քարտեզն արդեն հասանելի է և հաստատվել է Հայաստանի Հանրապետության Վիճակագրության պետական խորհրդի կողմից սույն թվականի փետրվարի 27-ին:
2019թ.-ի նոյեմբերի 4-ին ՄԱԿ Կլիմայի Փոփոխության Շրջանակային Կոնվենցիայի (ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխություն) քարտուղարությունը ՊԳԿ-ի (ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության) համատեղ ջանքերով մեկնարկեց «Ջերմոցային գազերի ազգային կադաստրի կառավարման համակարգի և Հայաստանի ջերմոցային գազերի ազգային կադաստրի որակի ապահովումը» խորագրով աշխատաժողովը, որը կտևի մինչև 2019 թվականի նոյեմբերի 8-ը:
Սեպտեմբերի 27-ին ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակի Կլիմայի փոփոխության ծրագիրը կազմակերպել էր ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո ՀՀ Երկամյա առաջընթացի Երրորդ զեկույցի (ԵԱԶ3) մեկնարկային աշխատաժողովը:
ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագիրը 2019թ սեպտեմբերի 25-ին ՄԱԿ-ի կոնֆերանսների դահլիճում հյուրընկալեց Հայաստանի ավելի քան 20 համայնքապետարանների աշխատակիցների «Համայնքային զարգացման ծրագրեր. կլիմայի փոփոխություն, էներգետիկա և գենդերային հիմնախնդիրներ» աշխատաժողովի շրջանակներում:
Սեպտեմբերի 23-ի ՄԱԿ-ի Կլիմայի գործողությունների գագաթնաժողովի շրջանակներում ՄԱԶԾ ղեկավար Աքիմ Շտայնը ելույթ ունեցավ «Գլոբալ Ազգային մակարդակով սահմանված ներդրումների զեկույց»-ի հրապարակման և «Կլիմայի Խոստում» միջոցառման ընթացքում:
2019թ․ սեպտեմբերի 4-ին տեղի ունեցավ «Կլիմայի փոփոխություն. թափանցիկության շրջանակները և Փարիզի համաձայնագիրը գործողության մեջ» աշխատաժողովը, որը կազմակերպվել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության համակարգման ներքո ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակի կողմից իրականացվող «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ծրագրի շրջանակներում։
Միավորված Ազգերի Զարգացման Ծրագիրը 2019թ. օգոստոսի 28-ին կազմակերպել էր աշխատաժողով՝ «Կլիմայի փոփոխության և էներգետիկ ոլորտներին առնչվող գենդերային հարցերը» խորագրով, որին մասնակցեցին «Կանայք կլիմայում և էներգետիկայում» ցանցի շուրջ 20 անդամ՝ պետական, կրթական, հասարակական և այլ կազմակերպություններից։
Գլոբալ տաքացումն իրականություն է, որի հետևանքները շոշափելի են նաև Հայաստանում։
ՄԱԿ ԿՓՇԿ կողմից հրապարակվել է «ԳԼՈԲԱԼ ՏԱՔԱՑՈՒՄ 1.5ºC-ով» հատուկ հաշվետվությունը` ի պատասխան ԿՓՇԿ պահանջին «2018թ.-ին կազմել հատուկ զեկույց, որը կանդրադառնա նախաարդյունաբերական մակարդակից ի վեր 1.5°C-ով գլոբալ տաքացման ազդեցությանը և դրա հետ կապված ջերմոցային գազերի արտանետումների ուղիներին», ինչը ամրագրված է Կլիմայի փոփոխության մասին Միավորված ազգերի կազմակերպության շրջանակային կոնվենցիայի Կողմերի 21-րդ կոնֆերանսի որոշման մեջ։
2019թ․ հուլիսի 9-ին կազմակերպվել է «Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի վերլուծության և լրամշակման աշխատանքների վերաբերյալ աշխատաժողով Հայաթ Փլեյս Երևան հյուրանոցում, որի նպատակն էր ներկայացնել «Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին» ՀՀ օրենքի նոր խմբագրությամբ նախագիծը և ՀՀ միջազգային պարտավորությունները, քննարկել օրենքում կատարված փոփոխությունները շահագրգիռ կողմերի հետ և հավաքագրել առաջարկություններ և դիտողություններ՝ հետագա աշխատանքների առավել արդյունավետ կազմակերպման համար։
Իջևան, Մարտունի և Գավառ քաղաքները նշել են Կայուն Էներգիայի օրը, որը կազմակերպվել է ԵՄ կայուն էներգիայի շաբաթվա շրջանակներում՝ 2019թ․ հունիսի 25-27-ը:
2019թ. հունիսի 19-ին Բոննում տեղի ունեցավ ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության կոնֆերանսը, որի ընթացքում 9 զարգացող երկրներ ներկայացրեցին ջերմոցային գազերի արտանետումները մինչև 2020 թվականը նվազեցնելու համար ձեռնարկած իրենց միջոցները:
Երևանի քաղաքապետարանի աջակցությամբ և «Կայուն էներգիայի զարգացման հիմնադրամ»-ի նախաձեռնությամբ կայացել է կլիմայական խնդիրների լուծմանն ուղղված «Կլիմաթոն Երևան» հաքաթոնը:
ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագրերը ՀՀ բնապահպանության նախարարության հետ համատեղ 65 աշակերտի համար կազմակերպել է էկոկրթական դասընթաց և ճանաչողական այց «Դիլիջան» ազգային պարկ 2018թ. հոկտեմբերի 3-ին:
Սեպտեմբերի 27-29 ԵՊՀ-ում տեղի ունեցած «Աշխարհագրության և երկրաբանության արդի հիմնախնդիրները» խորագիրը կրող միջազգային գիտաժողովի կազմակերպմանն աջակցել է ՄԱԶԾ կլիմայի փոփոխության ծրագիրը: Գիտոաժողովը նվիրված էր ԵՊՀ հիմնադրման 100-ամյակին և կազմակերպել էր Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետը
Հայաստանի և Լիբանանի միջև Չափումների, հաշվետվայնության և հավաստագրման (ՉՀՀ) և թափանցիկության մասով կայացած փորձի փոխանակումը տեղի է ունեցել ս.թ. սեպտեմբերի 13-14 Բեյրութում, Լիբանան:
ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ԿՓՇԿ) քարտուղարությանը ներկայացվել է ՀՀ Երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցը (2ԵԱԶ):
Հայաստանում Շվեդիայի դեսպանությունը ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակի և ՀՀ բնապահպանության նախարարության հետ համատեղ ս.թ. հունիսի 8-ին ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակում ներկայացրեցին շվեդ և հայ երգիծանկարիչների աշխատանքները, ովքեր հումորի և երգիծանքի միջոցով արտահայտել են իրենց վերաբերմունքը կլիմայի փոփոխության խնդրին:
2018թ. մարտի 20-ին Կլիմայի փոփոխության միջգերատեսչական խորհրդի նիստի ժամանակ ներկայացվեցին ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ Ծրագրի արդյունքները:
Ս.թ. նոյեմբերի 6-17-ին Բոննում, Գերմանիայում տեղի ունեցավ ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ԿՓՇԿ) 23-րդ համաժողովը/Կողմերի կոնֆերանսը, որը նախագահում էր Ֆիջիի կառավարությունը՝ սերտորեն համագործակցելով Գերմանիայի կառավարության հետ:
Բոննում կայացած 23-րդ համաժողովին Կոնվենցիայի իրականացման օժանդակ մարմնի օրակարգի համաձայն ս.թ. նոյեմբերի 10-ին Հայաստանը 4 այլ երկրների հետ մասնակցեց ազգային զեկույցների Միջազգային խորհրդատվության և վերլուծության կարծիքների փոխանակման աշխատաժողովին։
2017թ. նոյեմբերի 25-ին «Արմենպրես»-ի մամուլի սրահում հրավիրված ասուլիսում ներկայացվել են Բոննում, Գերմանիայում նոյեմբերի 6-17-ին տեղի ունեցած ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ԿՓՇԿ) 23-րդ համաժողովի/Կողմերի կոնֆերանսի արդյունքները։
Միջին և մեծ ֆերմերային տնտեսությունների գյուղատնտեսական թափոններից կենսավառելիքի արտադրության հնարավորությունները քննարկելու նպատակով՝ 2017թ. նոյեմբերի 16-ին կազմակերպվել էր աշխատաժողով կենսավառելիքի տեխնոլոգիաների նախագծման և կիրառման ավելի քան 13 տարվա միջազգային փորձ ունեցող մասնագետ Յան Պավլիկի մասնակցությամբ:
2017թ. հունիսի 8-ին «ԷկոԼուր» մամուլի ակումբում անցկացվեց կլոր սեղան «Կնոջ դերը էներգետիկայում» թեմայով:
2017թ. հունիսի 2-ին տեղի ունեցավ “Վերականգնվող էներգետիկան և կայուն էներգետիկ զարգացման համայնքային ծրագրերը” խորագրով ԱՄՆ առաջատար փորձի փոխանակման աշխատաժողով, որը կազմակերպվել էր ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի Հայաստանի Համայնքների Միության և ԱՄՆ Պետքարտուղարության Օրենսդրական ոլորտի մասնագետների ծրագրի (Professional Fellows Program/PFP) հետ համատեղ: Աշխատաժողովի նպատակն էր ծանոթացնել ԱՄՆ առաջատար փորձի հետ, փոխանակել գիտելիքներ էներգետիկ կառավարման ոլորտում իրականացվող ծրագրերի, նախաձեռնությունների և ֆինանսավորման հնարավորությունների մասին:
Գյուղական կանանց 15 խմբերի հետ փոխանակման այցը կազմակերպվել էր 2017թ. մայիսի 22-ին:
ՀՀ Ազգային Ժողովը 2017թ.-ի փետրվարի 9-ին վավերացրել է «Կլիմայի փոփոխության մասին» ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիայի «Փարիզյան համաձայնագիրը», որն ուժի մեջ կմտնի 2017թ. ապրիլի 22-ին: Համաձայնագիրը, որն ընդունվել է ՄԱԿ-ի Կոնվենցիայի Կողմ երկրների 21-րդ համաժողովի ընթացքում, ունի իրավական ուժ, և ըստ դրա աշխարհի բոլոր պետությունները ստանձնում են կլիմայի փոփոխության զսպմանը նպատակաուղղված հանձնառություններ:
Ս.թ. փետրվարի 14-ին «Ավիատրանս» հյուրանոցի նիստերի դահլիճում տեղի ունեցավ աշխատանքային հանդիպում, որն ուղղված էր 2013թ. և 2014թ. Ջերմոցային գազերի (ՋԳ) ազգային կադաստրի բարելավմանը:
“ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում” ՄԱԶԾ/ԳԷՖ ծրագրի մեկնարկային սեմինարը տեղի է ունեցել 2016թ. հոկտեմբերի 28-ին: Միջոցառմանը մասնակցում էին «ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության մասին» շրջանակային կոնվենցիայի պահանջների ու դրույթների կատարման միջգերատեսչական համակարգման խորհրդի անդամները և տեղական ու միջազգային շահագրգիռ կազմակերպությունների ներկայացուցիչները:
Հուլիսի 13-ին «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ում տեղի ունեցավ Բյուրոյի և Ռուսաստանի Դաշնության «Առողջ անտառ» ընկերության մասնագետների համահեղինակությամբ հրատարակված «Դատական փորձաքննությունների նշանակումն ապօրինի անտառահատումների հետ կապված հանցագործությունների բացահայտման և քննության ընթացքում մեթոդական ցուցումներ» ձեռնարկի շնորհանդեսը:
Մայիսի 31-ին Վերականգնվող և մաքուր էներգիայի 7-րդ միջազգային համաժողովի «Հոդվածների ժողովածուի շնորհանդես»-ը համախմբեց շուրջ 30 մասնակիցների, ներառյալ ներկայացուցիչների Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունից, գիտական համայնքից, մասնավոր հատվածից, ինչպես նաև տեղական և միջազգային մասնագետներին, ուսանողներին և վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի փորձագետներին:
Մայիսի 6-7-ը կայացավ «Հողերի և անտառների կայուն կառավարման ներդնումը հյուսիս-արևելյան Հայաստանի լեռնային լանդշաֆտներում» ծրագրի ավարտական աշխատաժողովը։ Ծրագիրը ֆինանսավորվում էր Գլոբալ Էկոլոգիական Հիմնադրամի կողմից և իրականացվում ՄԱԶԾ-ի կողմից։
Երևան, 15 ապրիլի 2021 թ. – ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի (ՄԱԶԾ) «Կլիմայի փոփոխության կրթության և իրազեկման՝ Կլիմայական արկղիկ» ծրագրի շրջանակներում տեղի ունեցավ «Կլիմայական արկղիկ» ուսումնական նյութերի շնորհանդեսը։
Նոյեմբերի 26-ին և 27-ին տեղի ունեցավ Վերականգնվող և մաքուր էներգիայի 7-րդ միջազգային համաժողովը՝ «Էներգիա ապահով ապագայի համար - Հայաստանի ցածրածխածնային զարգացումը. գիտություն, նորարարություն և կիրառություն» խորագրով:
ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից մշակված «Կլիմայի փոփոխության մասին չորրորդ ազգային հաղորդագրություն»-ը (ԱՀ-4) մայիսի 17-ին ներկայացվել է ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ՄԱԿ ԿՓՇԿ) քարտուղարություն։
ԿՈՎԻԴ 19-ի հետևանքով առաջացած գլոբալ ճգնաժամի պայմաններում ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության գրասենյակի Գործադիր քարտուղարը մարտահրավերը հաղթահարելու համար հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում համերաշխության, հույսի և վճռականության կոչ է արել բոլորին։
«ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ ծրագրի շրջանակներում մշակվել է «Հայաստանի Հանրապետության 2018թ. Էներգետիկ հաշվեկշիռ» նոր հաշվետվությունը
Կլիմայի փոփոխության վիճակագրության զարգացման առաջին ճանապարհային քարտեզն արդեն հասանելի է և հաստատվել է Հայաստանի Հանրապետության Վիճակագրության պետական խորհրդի կողմից սույն թվականի փետրվարի 27-ին:
2019թ.-ի նոյեմբերի 4-ին ՄԱԿ Կլիմայի Փոփոխության Շրջանակային Կոնվենցիայի (ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխություն) քարտուղարությունը ՊԳԿ-ի (ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության) համատեղ ջանքերով մեկնարկեց «Ջերմոցային գազերի ազգային կադաստրի կառավարման համակարգի և Հայաստանի ջերմոցային գազերի ազգային կադաստրի որակի ապահովումը» խորագրով աշխատաժողովը, որը կտևի մինչև 2019 թվականի նոյեմբերի 8-ը:
Սեպտեմբերի 27-ին ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակի Կլիմայի փոփոխության ծրագիրը կազմակերպել էր ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո ՀՀ Երկամյա առաջընթացի Երրորդ զեկույցի (ԵԱԶ3) մեկնարկային աշխատաժողովը:
ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագիրը 2019թ սեպտեմբերի 25-ին ՄԱԿ-ի կոնֆերանսների դահլիճում հյուրընկալեց Հայաստանի ավելի քան 20 համայնքապետարանների աշխատակիցների «Համայնքային զարգացման ծրագրեր. կլիմայի փոփոխություն, էներգետիկա և գենդերային հիմնախնդիրներ» աշխատաժողովի շրջանակներում:
Սեպտեմբերի 23-ի ՄԱԿ-ի Կլիմայի գործողությունների գագաթնաժողովի շրջանակներում ՄԱԶԾ ղեկավար Աքիմ Շտայնը ելույթ ունեցավ «Գլոբալ Ազգային մակարդակով սահմանված ներդրումների զեկույց»-ի հրապարակման և «Կլիմայի Խոստում» միջոցառման ընթացքում:
2019թ․ սեպտեմբերի 4-ին տեղի ունեցավ «Կլիմայի փոփոխություն. թափանցիկության շրջանակները և Փարիզի համաձայնագիրը գործողության մեջ» աշխատաժողովը, որը կազմակերպվել է ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության համակարգման ներքո ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակի կողմից իրականացվող «ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ծրագրի շրջանակներում։
Միավորված Ազգերի Զարգացման Ծրագիրը 2019թ. օգոստոսի 28-ին կազմակերպել էր աշխատաժողով՝ «Կլիմայի փոփոխության և էներգետիկ ոլորտներին առնչվող գենդերային հարցերը» խորագրով, որին մասնակցեցին «Կանայք կլիմայում և էներգետիկայում» ցանցի շուրջ 20 անդամ՝ պետական, կրթական, հասարակական և այլ կազմակերպություններից։
Գլոբալ տաքացումն իրականություն է, որի հետևանքները շոշափելի են նաև Հայաստանում։
ՄԱԿ ԿՓՇԿ կողմից հրապարակվել է «ԳԼՈԲԱԼ ՏԱՔԱՑՈՒՄ 1.5ºC-ով» հատուկ հաշվետվությունը` ի պատասխան ԿՓՇԿ պահանջին «2018թ.-ին կազմել հատուկ զեկույց, որը կանդրադառնա նախաարդյունաբերական մակարդակից ի վեր 1.5°C-ով գլոբալ տաքացման ազդեցությանը և դրա հետ կապված ջերմոցային գազերի արտանետումների ուղիներին», ինչը ամրագրված է Կլիմայի փոփոխության մասին Միավորված ազգերի կազմակերպության շրջանակային կոնվենցիայի Կողմերի 21-րդ կոնֆերանսի որոշման մեջ։
2019թ․ հուլիսի 9-ին կազմակերպվել է «Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի վերլուծության և լրամշակման աշխատանքների վերաբերյալ աշխատաժողով Հայաթ Փլեյս Երևան հյուրանոցում, որի նպատակն էր ներկայացնել «Մթնոլորտային օդի պահպանության մասին» ՀՀ օրենքի նոր խմբագրությամբ նախագիծը և ՀՀ միջազգային պարտավորությունները, քննարկել օրենքում կատարված փոփոխությունները շահագրգիռ կողմերի հետ և հավաքագրել առաջարկություններ և դիտողություններ՝ հետագա աշխատանքների առավել արդյունավետ կազմակերպման համար։
Իջևան, Մարտունի և Գավառ քաղաքները նշել են Կայուն Էներգիայի օրը, որը կազմակերպվել է ԵՄ կայուն էներգիայի շաբաթվա շրջանակներում՝ 2019թ․ հունիսի 25-27-ը:
2019թ. հունիսի 19-ին Բոննում տեղի ունեցավ ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության կոնֆերանսը, որի ընթացքում 9 զարգացող երկրներ ներկայացրեցին ջերմոցային գազերի արտանետումները մինչև 2020 թվականը նվազեցնելու համար ձեռնարկած իրենց միջոցները:
Երևանի քաղաքապետարանի աջակցությամբ և «Կայուն էներգիայի զարգացման հիմնադրամ»-ի նախաձեռնությամբ կայացել է կլիմայական խնդիրների լուծմանն ուղղված «Կլիմաթոն Երևան» հաքաթոնը:
ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագրերը ՀՀ բնապահպանության նախարարության հետ համատեղ 65 աշակերտի համար կազմակերպել է էկոկրթական դասընթաց և ճանաչողական այց «Դիլիջան» ազգային պարկ 2018թ. հոկտեմբերի 3-ին:
Սեպտեմբերի 27-29 ԵՊՀ-ում տեղի ունեցած «Աշխարհագրության և երկրաբանության արդի հիմնախնդիրները» խորագիրը կրող միջազգային գիտաժողովի կազմակերպմանն աջակցել է ՄԱԶԾ կլիմայի փոփոխության ծրագիրը: Գիտոաժողովը նվիրված էր ԵՊՀ հիմնադրման 100-ամյակին և կազմակերպել էր Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետը
Հայաստանի և Լիբանանի միջև Չափումների, հաշվետվայնության և հավաստագրման (ՉՀՀ) և թափանցիկության մասով կայացած փորձի փոխանակումը տեղի է ունեցել ս.թ. սեպտեմբերի 13-14 Բեյրութում, Լիբանան:
ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ԿՓՇԿ) քարտուղարությանը ներկայացվել է ՀՀ Երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցը (2ԵԱԶ):
Հայաստանում Շվեդիայի դեսպանությունը ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակի և ՀՀ բնապահպանության նախարարության հետ համատեղ ս.թ. հունիսի 8-ին ՄԱԶԾ հայաստանյան գրասենյակում ներկայացրեցին շվեդ և հայ երգիծանկարիչների աշխատանքները, ովքեր հումորի և երգիծանքի միջոցով արտահայտել են իրենց վերաբերմունքը կլիմայի փոփոխության խնդրին:
2018թ. մարտի 20-ին Կլիմայի փոփոխության միջգերատեսչական խորհրդի նիստի ժամանակ ներկայացվեցին ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում» ՄԱԶԾ-ԳԷՖ Ծրագրի արդյունքները:
Ս.թ. նոյեմբերի 6-17-ին Բոննում, Գերմանիայում տեղի ունեցավ ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ԿՓՇԿ) 23-րդ համաժողովը/Կողմերի կոնֆերանսը, որը նախագահում էր Ֆիջիի կառավարությունը՝ սերտորեն համագործակցելով Գերմանիայի կառավարության հետ:
Բոննում կայացած 23-րդ համաժողովին Կոնվենցիայի իրականացման օժանդակ մարմնի օրակարգի համաձայն ս.թ. նոյեմբերի 10-ին Հայաստանը 4 այլ երկրների հետ մասնակցեց ազգային զեկույցների Միջազգային խորհրդատվության և վերլուծության կարծիքների փոխանակման աշխատաժողովին։
2017թ. նոյեմբերի 25-ին «Արմենպրես»-ի մամուլի սրահում հրավիրված ասուլիսում ներկայացվել են Բոննում, Գերմանիայում նոյեմբերի 6-17-ին տեղի ունեցած ՄԱԿ-ի կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ԿՓՇԿ) 23-րդ համաժողովի/Կողմերի կոնֆերանսի արդյունքները։
Միջին և մեծ ֆերմերային տնտեսությունների գյուղատնտեսական թափոններից կենսավառելիքի արտադրության հնարավորությունները քննարկելու նպատակով՝ 2017թ. նոյեմբերի 16-ին կազմակերպվել էր աշխատաժողով կենսավառելիքի տեխնոլոգիաների նախագծման և կիրառման ավելի քան 13 տարվա միջազգային փորձ ունեցող մասնագետ Յան Պավլիկի մասնակցությամբ:
2017թ. հունիսի 8-ին «ԷկոԼուր» մամուլի ակումբում անցկացվեց կլոր սեղան «Կնոջ դերը էներգետիկայում» թեմայով:
2017թ. հունիսի 2-ին տեղի ունեցավ “Վերականգնվող էներգետիկան և կայուն էներգետիկ զարգացման համայնքային ծրագրերը” խորագրով ԱՄՆ առաջատար փորձի փոխանակման աշխատաժողով, որը կազմակերպվել էր ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի Հայաստանի Համայնքների Միության և ԱՄՆ Պետքարտուղարության Օրենսդրական ոլորտի մասնագետների ծրագրի (Professional Fellows Program/PFP) հետ համատեղ: Աշխատաժողովի նպատակն էր ծանոթացնել ԱՄՆ առաջատար փորձի հետ, փոխանակել գիտելիքներ էներգետիկ կառավարման ոլորտում իրականացվող ծրագրերի, նախաձեռնությունների և ֆինանսավորման հնարավորությունների մասին:
Գյուղական կանանց 15 խմբերի հետ փոխանակման այցը կազմակերպվել էր 2017թ. մայիսի 22-ին:
ՀՀ Ազգային Ժողովը 2017թ.-ի փետրվարի 9-ին վավերացրել է «Կլիմայի փոփոխության մասին» ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիայի «Փարիզյան համաձայնագիրը», որն ուժի մեջ կմտնի 2017թ. ապրիլի 22-ին: Համաձայնագիրը, որն ընդունվել է ՄԱԿ-ի Կոնվենցիայի Կողմ երկրների 21-րդ համաժողովի ընթացքում, ունի իրավական ուժ, և ըստ դրա աշխարհի բոլոր պետությունները ստանձնում են կլիմայի փոփոխության զսպմանը նպատակաուղղված հանձնառություններ:
Ս.թ. փետրվարի 14-ին «Ավիատրանս» հյուրանոցի նիստերի դահլիճում տեղի ունեցավ աշխատանքային հանդիպում, որն ուղղված էր 2013թ. և 2014թ. Ջերմոցային գազերի (ՋԳ) ազգային կադաստրի բարելավմանը:
“ՄԱԿ ԿՓՇԿ ներքո Հայաստանի չորրորդ ազգային հաղորդագրության և երկամյա առաջընթացի երկրորդ զեկույցի պատրաստում” ՄԱԶԾ/ԳԷՖ ծրագրի մեկնարկային սեմինարը տեղի է ունեցել 2016թ. հոկտեմբերի 28-ին: Միջոցառմանը մասնակցում էին «ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության մասին» շրջանակային կոնվենցիայի պահանջների ու դրույթների կատարման միջգերատեսչական համակարգման խորհրդի անդամները և տեղական ու միջազգային շահագրգիռ կազմակերպությունների ներկայացուցիչները: