Մայիսի 16-ին ՄԱԶԾ «Կլիմայական խոստում Հայաստան. խոստումից ազդեցություն» ծրագրի շրջանակում կայացավ «Հայաստանի Ազգային Մակարդակով Սահմանված Գործողությունները (ԱՍԳ 3.0) 2025-2030» խորագրով նախնական վավերացման աշխատաժողովը

Այսօր Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը հաստատեց ՀՀ ջերմոցային գազերի ցածր արտանետումներով զարգացման երկարաժամկետ (մինչև 2050թ.) ռազմավարությունը:

Սույն թվականի հոկտեմբերի 30-ին տեղի ունեցավ «Ազգային մակարդակով սահմանված գործողությունների իրականացման առաջընթացի տարեկան ամփոփման աշխատաժողովը»

Նոյեմբերի 23-ին կայացավ «Փարիզյան համաձայնագրի ներքո կլիմայի փոփոխության չափումների, հաշվետվայնության և հավաստագրման համակարգի խնդիրները. «Էներգետիկա» սեկտոր» խորագրով աշխատաժողովը:

Նոյեմբերի 21-ին «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի շրջանակներում տեղի ունեցավ Հայաստանի Հանրապետության «Կլիմայի մասին օրենքի» նախագծի վերաբերյալ ազգային աշխատաժողովը:

Նոյեմբերի 16-ին Բրյուսելում տեղի ունեցավ ԵՄ կողմից ֆինանսավորվող և ՄԱԶԾ կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի փակման միջոցառումը։

23 hունիս, Ալավերդի. Ալավերդի համայնքի Փոքր Այրում գյուղում գտնվող Կանաչ ճամբար կենտրոնում տեղի ունեցավ «Իմ կանաչ Ալավերդի» երիտասարդական գաղափարների մրցույթի ամփոփիչ միջոցառումը։ Մրցույթը կազմակերպվել էր Եմ կողմից ֆինանսավորվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» և Շվեդիայի կառավարության կողմից ֆինանսավորվող (Sida) «Համայնքի կայունության ամրապնդում էներգաարդյունավետության և ցածր արտանետումների զարգացման միջոցով» ծրագրերի շրջանակներում, որոնք իրականացվում են ՄԱԿ-ի Զարգացման կողմից՝ «Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն» ՀԿ-ի հետ համագործակցությամբ։

Սույն թվականի հունիսի 9-ին, Գերմանիայի Բոնն քաղաքում` ՄԱԿ-ի Կլիմայի  փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի Օժանդակ մարմինների 58-րդ նստաշրջանի  (SB58) շրջանակներում (հունիսի 5 -15-ը) տեղի ունեցավ «Երկարաժամկետ ցածր արտանետումներով զարգացման ռազմավարությունների տեսլականը գլոբալ գույքագրման առաջին փուլին ընդառաջ» Հայաստանի կողմից կազմակերպված միջոցառումը:

Հունիսի 5-7-ը Եմ կողմից ֆինանսավորվող և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի շրջանակներում՝  Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օրվան ընդառաջ, կազմակերպվեց «Ալավերդի. մաքուր էներգիայի անցում»՝ առցանց իրազեկության բարձրացման միջոցառումը:

Ապրիլի 26-ին ԵՄ-ն կլիմայի համար ծրագրի շրջանակներում Բրյուսելում (Բելգիա) կայացավ Արևելյան գործընկերության երկրների կլիմայական քաղաքականությունների ինտեգրմանը նվիրված աշխատաժողով՝ գյուղատնտեսության և էներգետիկայի ոլորտային առաջարկություններով:

Ապրիլի 4-ին Վարշավայում կայացավ ազգային հարմարվողականության ռազմավարություններին և պլաններին նվիրված տարածաշրջանային աշխատաժողով Եվրոպական միության կողմից ֆինանսավորվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի շրջանակներում:

Փետրվարի 3-ին ՄԱԶԾ «Նոր Հայաստան՝ ժամանակակից խորհրդարան» ծրագրի շրջանակներում ՀՀ Ազգային ժողովում տեղի ունեցավ «Խորհրդարանի դերը կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարում» թեմատիկ հանդիպումը՝ ԱԺ խորհրդարանականների և հանձնաժողովների անդամների, ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարության և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ։

Նոյեմբերի 29-30-ը Թբիլիսիում տեղի ունեցավ «Քաղաքապետերի դաշնագրի» և «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ԵՄ-ՄԱԶԾ ծրագրի համատեղ տարածաշրջանային համաժողովը՝ նվիրված Արևելյան գործընկերության տարածաշրջանում ԵՄ քաղաքապետերի դաշնագրի 10-ամյակին։

ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության մասին շրջանակային կոնվենցիայի Կողմերի 27-րդ համաժողովի (COP27) շրջանակներում՝ ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի կողմից կազմակերպված կից միջոցառմանը ներկայացվեց «ԵՄ Արևելյան գործընկերության երկրներում կլիմայի երկարաժամկետ ռազմավարությունների մշակումը»  համեմատական վերլուծությունը՝ շեշտադրվելով երկրների առաջընթացն իրենց ցածր արտանետումներով զարգացման ճանապարհներին:

Սույն թվականի օգոստոսի 30-ին ԵՄ կողմից ֆինանսավորվող և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի ներկայացուցիչները մասնակցեցին «Կլիմայի բյուջետավորում» խորագրով աշխատաժողովին։

Այս տարվա Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օրվա կապակցությամբ` «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի շրջանակներում կազմակերպվել էր միջոցառում #ՄիայնՄեկՄոլորակ գլոբալ քարոզարշավի համատեքստում, որի նպատակն էր կոչ անել հավաքական, փոխակերպիչ գործողություններ ի նպաստ մեր մոլորակի պաշտպանությանը և վերականգնմանը: Ծրագիրը ֆինանսավորվում է Եվրոպական միության կողմից և իրականացվում է Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի կողմից:

Մայիսի 11-12-ը «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի շրջանակներում կազմակերպված «Ջերմոցային գազերի արտանետումների գույքագրման ազգային համակարգի մշակման ճանապարհային քարտեզ» թեմայով աշխատաժողովը համախմբել էր շուրջ 80 մասնակցի՝ ներկայացուցիչներ ԱլԳ երկրների կառավարություններից, Ավստրիայի շրջակա միջավայրի գործակալությունից, Եվրոպական հանձնաժողովի հարևանության և ընդլայնման բանակցությունների գլխավոր տնօրինությունից (DG NEAR) և Եվրոպական հանձնաժողովի կլիմայական գործողությունների գլխավոր տնօրինությունից (DG CLIMA), ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրից, ինչպես նաև ոլորտի մասնագետներ և փորձագետներ:

Դեկտեմբերի 21-ին կազմակերպված ազգային աշխատաժողովի շրջանակներում ներկայացվեց և շահագրգիռ կողմերի հետ քննարկվեց «Վերականգնվող էներգետիկայի և Էներգախնայողության 2022-2030 թվականների ազգային ծրագրի նախագիծը, որը մշակվել է «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ԵՄ-ՄԱԶԾ տարածաշրջանային ծրագրի շրջանակներում:

«ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագրի շրջանակներում իրականացվել է Փարիզյան համաձայնագրի ներքո Հայաստանի, Ադրբեջանի, Բելառուսի, Վրաստանի, Մոլդովայի և Ուկրաինայի ազգային պարտավորությունների վերաբերյալ «Արեվելյան գործընկերության երկրներում Ազգային մակարդակով սահմանված ներդրումների (ԱՄՍՆ) մշակման եվ իրականացման վերաբերյալ ուսումնասիրությունը»:

Հոկտեմբերի 14-ին «Մասնավոր հատվածի դերը Հայաստանի Ազգային մակարդակով սահմանված գործողությունների (ԱՍԳ) գործընկերության պլանի իրականացման գործում» թեմայով սեմինարների շարքի արդյունքները ներկայացվեցին ՀՀ Կառավարության, շրջակա միջավայրի նախարարության և գործընկեր դոնոր կազմակերպությունների ներկայացուցիչներին։  

Սեպտեմբեր 29-ին կանաչ ֆինանսների կիրառմանը խթանելուն միտված կանոնակարգող դաշտի և ֆինանսա-բանկային կառույցների ներքին կարողությունների զարգացման վերաբերյալ հարցերի լայն շրջանակ քննարկվեց առաջատար բանկերի, ոչ բանկային ֆինանսական հաստատությունների, ներդրումային հիմնադրամների և բիզնես միավորումների մասնակցությամբ սեմինար-խորհրդակցության շրջանակում, որը կազմակերպվել էր ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի աջակցությամբ

«Նոր էներգետիկայի» ոլորտի զարգացման և բարենպաստ քաղաքականության, ֆինանսավորման գործիքների և տեխնոլոգիական առաջընթացի վերաբերյալ հարցերի լայն շրջանակ քննարկվեց պետական հաստատությունների, մասնավոր ընկերությունների և անհատ խորհրդատուների մասնակցությամբ սեմինար-խորհրդակցության շրջանակում, որը կազմակերպվել էր ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի աջակցությամբ և Գերմանիայի կառավարության ֆինանսավորմամբ ի դեմս Տնտեսական համագործակցության և զարգացման նախարարության։

Հուլիսի 23-ին կայացավ ազգային աշխատաժողով՝ նվիրված Հայաստանի երկարաժամկետ ցածր արտանետումներով զարգացման ռազմավարության մաս կազմող գյուղատնտեսության ոլորտից ջերմոցային գազերի (ՋԳ) արտանետումների կրճատման ներուժի գնահատման արդյունքներին։

Հայաստանի կլիմայական օրակարգի իրագործման համար «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ԵՄ-ՄԱԶԾ ծրագիրը դիտարկում է մի շարք ուղղություններ, այդ թվում` էներգետիկայի, շրջակա միջավայրի, վերականգնվող աղբյուրների, կայուն գյուղատնտեսության և այլն՝ մշակելով քաղաքականություններ, որոնք ուղղված են Հայաստանի կլիմայական հավակնությունների իրագործմանն գործողությունների կարգավորմանը:

Հունիսի 11-ին կայացավ ազգային աշխատաժողով նվիրված Հայաստանի երկարաժամկետ ցածր արտանետումներով զարգացման ռազմավարության մաս կազմող հողօգտագործման, հողօգտագործման փոփոխության և անտառտնտեսության ոլորտում (ՀՕՀՕՓԱՏ) կլանիչների ընդլայնման և մարդածին ջերմոցային գազերի արտանետումների կրճատման ներուժի գնահատման ուսումնասիրությանը։

Հունիսի 5-ին նշվող Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օրվա առթիվ, ՄԱԶԾ կլիմայի փոփոխության ծրագիրը՝ Էյ-Թի-Փի բարեգործական հիմնադրամի հետ միասին հայտարարում են  «Էկոհամակարգի վերականգնում»  թեմայով տեսանյութերի մրցույթ` միջին (5-9-րդ դասարաններ) և ավագ դպրոցների (10-12-րդ դասարաններ) համար: Մրցույթը կազմակերպվում է «ԵՄ-ն կլիմայի համար» տարածաշրջանային ծրագրի շրջանակներում, որը ֆինանսավորվում է ԵՄ կողմից և իրականացվում է ՄԱԶԾ-ի կողմից:

Ապրիլի 30-ին ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարությունը ներկայացրեց իր կլիմայական թարմացված հանձնառությունը ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ՄԱԿՓՇԿ) քարտուղարությանը` հաստատելով 2021-2030թթ. ժամանակահատվածի համար իր վերանայված պարտավորությունը Փարիզյան շրջադարձային համաձայնագրի ներքո, որով աշխարհի առաջնորդները համընդհանուր համաձայնություն եկան նախաձեռնելու կլիմայական գործողություններ գլոբալ ջերմաստիճանի բարձրացումը 2˚C-ով նվազեցնելու համար` միաժամանակ ձգտելով  հասնել ավելի անվտանգ 1․5 ˚C-ի:Ապրիլի 30-ին ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարությունը ներկայացրեց իր կլիմայական թարմացված հանձնառությունը ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության շրջանակային կոնվենցիայի (ՄԱԿՓՇԿ) քարտուղարությանը` հաստատելով 2021-2030թթ. ժամանակահատվածի համար իր վերանայված պարտավորությունը Փարիզյան շրջադարձային համաձայնագրի ներքո, որով աշխարհի առաջնորդները համընդհանուր համաձայնություն եկան նախաձեռնելու կլիմայական գործողություններ գլոբալ ջերմաստիճանի բարձրացումը 2˚C-ով նվազեցնելու համար` միաժամանակ ձգտելով  հասնել ավելի անվտանգ 1․5 ˚C-ի:

Այսօր ՀՀ Կառավարությունը հաստատեց Փարիզյան համաձայնագրի ներքո Հայաստանի Հանրապետության 2021-2030 թթ․ «Ազգային մակարդակով սահմանված գործողությունները» (ԱՍԳ)։ Փաստաթղթի մշակման համար ՀՀ շրջակա միջավայրի նախարարությանն աջակցել է ԵՄ կողմից ֆինանսավորվող և ՄԱԶԾ կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» տարածաշրջանային ծրագիրը:

Ապրիլի 19-ին տեղի ունեցավ աշխատաժողով Հայաստանի Հանրապետության Ազգային մակարդակով սահմանված գործողությունների/ներդրումների (ԱՄՍՆ) գործընկերության պլանի վերաբերյալ։

Երկօրյա աշխատաժողովի առանցքային թեման էր աղետների դիմակայունության և բնական վտանգների կառավարման կառավարման ինտեգրումը հարմարվողականության ազգային ծրագրերում (ՀԱԾ) և ենթազգային մակարդակի գործողություններում, ինչպես օրինակ՝ քաղաքների հարմարվողականությունը։

Դեռևս 2020 թվականի մայիսին ԵՄ կողմից ֆինանսավորվող և ՄԱԶԾ կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար»  տարածաշրջանային ծրագրի շրջանակներում ԱլԳ երկրների շարքում Հայաստանում առաջինը մեկնարկել է «Կլիմայական ֆինանսների բյուջետավորման և ծախսերի հսկման մասին» պիլոտային ուսումնասիրությունը:

Փարիզյան համաձայնագրի 5-ամյակին ընդառաջ՝ դեկտեմբերի 14-15-ը, ՄԱԶԾ տարածաշրջանային գրասենյակը կազմակերպել էր «Ազգային մակարդակով սահմանված ​​ներդրումների (ԱՄՍՆ) ֆինանսավորում և ներդրումային ռազմավարություններ» թեմայով վեբինար՝ ՄԱԶԾ Կլիմայական խոստման ներքո:

Տեխնիկական կարողությունների ամրապնդմամբ կլիմայի փոփոխության ահագնացող հետևանքների դիմակայումը Հայաստանում Արևելյան գործընկերության շրջանակներում իրականացվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» տարածաշրջանային ծրագրի առաջնահերթություններից է։

Հոկտեմբերի 19-20-ին ՄԱԶԾ տարածաշրջանային գրասենյակը, Եվրոպական հանձնաժողովի և ԵՄ Արևելյան գործընկերության երկրների գործընկերների հետ միասին, «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ԵՄ-ՄԱԶԾ տարածաշրջանային ծրագրի շրջանակներում կազմակերպել էր երկօրյա տարածաշրջանային առցանց «Վեբինար ցածր արտանետումներով զարգացման երկարաժամկետ ռազմավարությունների (ՑԱԶԵՌ) և կլիմայական քաղաքականության ինտեգրման վերաբերյալ»։

2020թ. հոկտեմբերի 8-ին, ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան և Արևելյան Եվրոպա/Կենտրոնական Ասիայի գրասենյակը անցկացրեց թեմատիկ խմբերի առցանց տարածաշրջանային քննարկում, որը վարում էր Նյու Յորքում Քաղաքականության և ծրագրային աջակցության բյուրոն: Քննարկումը նպատակ ուներ օգտագործելու երկրներում ՄԱԶԾ գրասենյակների տնտեսական խորհրդատուների փորձառությունը նպաստելու վերականգնվել ԿՈՎԻԴ-19-ից կանաչ լուծումներով և աջակցելու կլիմայական զարգացման պլանավորմանը:

ԵՄ կողմից ֆինանսավորվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» ծրագիրը գործարկել է կայքէջ, որտեղ մանրամասն տեղեկություններ են ներկայացվում ծրագրի, դրա նպատակների և հիմնական գործողությունների մասին:

Սեպտեմբերի 16-ին Եվրոպական հանձնաժողովը ներկայացրեց իր ծրագիրը մինչև 2030 թվականը Եվրոպական միությունում ջերմոցային գազերի արտանետումների քանակը 1990 թ. համեմատ առնվազն 55 տոկոսով կրճատելու մասին, ինչպես նաև՝ կլիմայի փոփոխության մասին Եվրոպական օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին առաջարկը: 

Օգոստոսի 17-ին՝ Եվրոպական միության կողմից ֆինանսավորվող և Հայաստանում ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի (ՄԱԶԾ) կողմից իրականացվող «ԵՄ-ն կլիմայի համար» տարածաշրջանային ծրագրի շրջանակներում առցանց եղանակով անցկացվեց «Կլիմային առնչվող բյուջետային ծախսերի նշագրում» թեմայով աշխատաժողովը։

Հայաստանին և Արևելյան գործընկերության մյուս երկրներին բաժին է ընկնում աշխարհում ածխածնային արտանետումների 1,17 տոկոսը, թեև այդ երկրներում էներգամատակարարման 80 տոկոսը հանածո վառելիքն է կազմում։

Հայաստանի հյուսիսում գտնվող ամենագեղեցիկ բնապատկերներում ընդգրկված են ծառերի ու անտառների հազարավոր հեկտարներ, որոնք պահպանվում են անտառների և հատուկ պահպանվող տարածքների կայուն կառավարման շնորհիվ։

Ծառերը մարդկանց նման են․ սիրո ու խնամքի կարիք ունեն - ԵՄ-ն աջակցում է համայնքահեն անտառկառավարմանը և անտառվերականգնմանը

Հունիսի 5-ին նշվող Շրջակա միջավայրի համաշխարհային օրվան ընդառաջ՝ «Եմ-ը կլիմայի համար» ԵՄ-ՄԱԶԾ տարածաշրջանային ծրագրի շրջանակներում, ՄԱԶԾ Կլիմայի փոփոխության ծրագիրը «Էյ Թի Փի» բարեգործական հիմնադրամի հետ միասին, հայտարարում են #ԲնությանԺամը խորագրով պաստառների մրցույթ երիտասարդների համար:

Տարեցտարի ԵՄ Կայուն էներգիայի մրցույթներում ավելանում է քաղաքացիական ներգրավվածությամբ կայուն էներգիայի իրազեկման ծրագրերի, էներգախնայող շենքերի հանրային նախագծերի և կանաչ տեխնոլոգիաներով, ածխածնի չեզոք արտանետումներով և շատ այլ միջոցառումներով առանձնացող մասնավոր ձեռնարկությունների մասնակցությունը։

Հայաստանը պարտավորվել է մինչև 2020 թ. վերանայել երկրի Ազգային մակարդակով սահմանված ներդրումը (ԱՄՍՆ)՝ ուղղված կլիմայի փոփոխության ահագնացող ազդեցություններին և մեղմելու վերջինիս վտանգները՝ վերջնանպատակ ունենալով նվազեցնել ջերմոցային գազերի արտանետումները համաձայն ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության մասին շրջանակային կոնվենցիայի և Փարիզյան համաձայնագրի:

Կլիմայի փոփոխությունն այսօր ահազանգող խնդիր է բազում երկրների համար: Կլիմայի փոփոխության բացասական հետևանքներն արդեն նկատելի են  նաև Հայաստանում հաճախակի դարձած սաստիկ շոգերի, հիդրոօդերևութաբանական ծայրահեղ դրսևորումների ավելացմամբ, ոռոգման և խմելու ջրային ռեսուրսների սակավությամբ, անտառային հրդեհների քանակային աճով և այլն:

Նոյեմբերի 18-19-ը Հայաստանը և մյուս Արևելյան գործընկերության երկրները հանդիպեցին Թբիլիսիում քննարկելու կլիմայի փոփոխության մեղմման և հարմարվողականության ուղղությամբ իրենց առաջընթացը` համաձայն իրենց «Ազգային մակարդակով սահմանված ներդրում»-ներով  սահմանված ջերմոցային գազերի արտանետումների նվազեցման քաղաքականությունների:

Կլիմայի փոփոխությունը 21-րդ դարում մարդկության առջև ծառացած ամենալուրջ մարտահրավերներից մեկն է, որի ազդեցությունը զգացվում է ամենուրեք՝ մարդկանց կյանքի վրա  իրական և անմիջական հետևանքներով` սկսած բնական աղետներից մինչև զգալի տնտեսական կորուստներ և հանրային առողջապահական խնդիրներ։

Սույն թվականի հոկտեմբերի 15-17-ը Հայաստանի Հանրապետության պատվիրակությունը մասնակցում է Մոլդովայի Քիշնեվ քաղաքում անցկացվող «Ցածր արտանետումներով զարգացման երկարաժամկետ ռազմավարության մշակումը և կլիմայի նպատակաուղղման մեխանիզմները» տարածաշրջանային  աշխատաժողովին, որը կազմակերպվել է «ԵՄ Կլիմայի համար» (EU4Climate) ծրագրի շրջանակներում:

Եվրոպական Միությունը 2019-ին մեկնարկեց «ԵՄ-ն կլիմայի համար» նոր տարածաշրջանային նախաձեռնությունը՝ աջակցելու Արևելյան գործընկերության վեց երկրներին (Հայաստան, Ադրբեջան, Բելառուս, Վրաստան, Մոլդովա, և Ուկրաինա) մշակել և իրականացնել կլիմային առնչվող քաղաքականություն՝ հիմնվելով Կլիմայի փոփոխության մասին Փարիզի համաձայնագրի, ԵՄ-ի հետ ասոցացման և գործընկերության համաձայնագրերերի, Արևելյան գործընկերության «20 արդյունքներ մինչև 2020թ․» քաղաքականության նախաձեռնության, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի 2030թ․-ի Կայուն զարգացման օրակարգի ներքո երկրների պարտավորությունների վրա։